Galaksimizin Merkezinden Büyük Bir Hızla Fırlayan Yıldız
Astronomlar, Samanyolu Galaksisi’nin merkezindeki süper kütleli kara deliğin yaklaşık beş milyon yıl önce fırlattığı ve saatte 6 milyon kilometre gibi inanılmaz bir hızla seyahat eden bir yıldız tespit etmişler.
Araştırmacı ekip, S5-HVS1 adı verilen ve Turna Grus takımyıldızında tespit edilen bu yıldızın; galaksimizdeki birçok yıldızdan 10 kat hızlı hareket ettiğini görmüşler. Oxford Üniversitesi’nde çalışan ve araştırmanın eş yazarı olan Douglas Boubert, “Keşfedilen bu yıldızın hızı o kadar yüksek ki, galaksiden mutlaka ayrılacak ve bir daha geri dönmeyecek” diyor.
Astronomlar; henüz yirmi yıl önce keşfedilmelerine rağmen, yüksek hızlı yıldızları merak ediyordu. S5-HVS1, Dünya’nın oldukça yakınından -sadece 29.000 ışık yılı uzaktan- geçmesi ve büyük bir hıza sahip olması hasebiyle eşi benzeri olmayan bir yıldız. Gökbilimciler, bu bilgi sayesinde onun geldiği yolu takip etmiş ve yıldızın, Galaksimizin merkezinden çıktığını keşfetmişler; yani, Sagittarius A adıyla bilinen ve dört milyon güneş kütlesine sahip olan bir karadelikten çıkmış.
Ekibin baş yazarı Sergey Koposov olayı şöyle hülasa ediyor: “Bu çok heyecan verici bir şey çünkü uzun zamandır, kara deliklerin insan muhayyilesine sığmayacak derecede yüksek hızlarda yıldız fırlatabileceklerinden şüphe ediyorduk. Ancak daha önce bu kadar hızlı bir yıldızı, galaktik merkezle açık şekilde ilişkilendirememiştik. Kara deliğin, yıldızı; yaklaşık beş milyon yıl önce saniyede binlerce kilometre hızla fırlattığını düşünüyoruz.”
Kara delikler, gökbilimci Jack Hills’in otuz yıl önce ortaya sürdüğü Hills Mekanızması yoluyla süper hızlı yıldızlar fırlatabiliyor. S5-HSV1, esasında ikili bir yıldız sisteminde başka bir yıldızla beraber yaşamış fakat yıldızların yolu, Sagittarius A’ya çok yakınken sapmış. Bu kütle çekimsel mücadelede, kara delik öbür yıldızı yakalamış ve S5-HVS1’i de son derece yüksek bir hızla dışarı fırlatmış.
S5 Ortaklığı’nın lideri ve Carnegie Gözlemevleri ile Princeton Üniversitesi’nde çalışan Ting Li, “Hills Mekanizması, ilk kez burada sarih bir şekilde iş başındayken gösterildi” diyor. “Bu yıldızı görmek hakikaten inanılmaz çünkü bunun; bizim yerel çevremizden çok daha farklı bir yer olan galaktik merkezde oluşmuş olması lazım olduğunu biliyoruz. Bu yıldız, çok uzak diyarlardan gelen bir ziyaretçi.”
Nasıl Keşfedildi
Yıldızın keşfi ise imkanlar nazarından en iyi tesislerden biri olan S5 tesisinde gerçekleşmiş. Tam olarak izah etmek gerekirse araştırmacı ekip S5-HVS1’i, Avustralya’nın Yeni Güney Galler eyaletindeki Coonabarabran kasabasının yakınında bulunan 3.9 metrelik Anglo-Avustralyalı Teleskobu (AAT) ile keşfetmiş. Avrupa Uzay Ajansı’nın Gaia uydusundan gelen müthiş gözlemler ise, gökbilimcilerin; yıldızın tam hızını ve Samanyolu galaksisinin merkezinden başlayan yolculuğunu meydana çıkarmalarına yardımcı olmuş.
