İlginç şeyler bazen insanların ıssız olduğu yerlerde olur. Bitkiler geri çekilir, hayvanlar geri döner ve yavaş yavaş etrafı kuş şakımaları doldurur. Koronavirüs salgını yüzünden, dünyadaki kamusal alanlar geçici olarak terk edildi. Ana yollar tamamen boştur ve halka açık meydanlar ürkütücü bir şekilde sessizdir.
Buna karşılık, doğa bazı durumlarda “kasabaları ele geçirmekte” dir. Venedik’te görülen yunuslar gibi bazı raporlar sahte haberlerdir. Ancak diğerleri meşrudur. Santiago sokaklarında dolaşan bir puma tespit edildi. Ayrıca Kaliforniya, Oakland’da vahşi hindiler meydandalar. Maymunlar Tayland’daki şehir sokaklarını geri aldı ve geyikler tren istasyonlarında ve Japonya’daki yollarda dolaşıyor.
Elbette, COVID-19 insanlıktan ecrini aldı ve bu kutlanacak bir şey değil. Lâkin Avustralyalılar evde kaldıkça ve sokaklar sessizleştikçe, yaban hayatının nasıl tepki verebileceğini düşünelim.
Tarih boyunca doğa, insanlar ayrıldıktan sonra toprağı geri kazanma eğilimi göstermiştir.
Meselâ Çernobil’de radyasyon, gri kurt, rakun köpekleri, Avrasya domuzu ve kızıl tilki popülasyonlarını bastırmak için yeterli olmamıştır.
Benzer şekilde Kore askerden arındırılmış bölgesi, kırmızı taçlı vinçler de dahil olmak üzere çok sayıda tehdit altındaki tür için mesken hâline gelmiştir.
Ekolojik nizam insanlar şehirleri terk ettiğinde ortaya çıkabilir. Buralar kısa ömürlü “öncü” türlerin başlangıçta yerleri işgal ettiği ve zamanla çalılar ve ağaçlarla değiştirildiği ve sonuçta daha çeşitli vahşi yaşamı desteklediği yerdir.
Bu sistemlerin ne kadar sağlıklı ve biyolojik çeşitliliğe dönüşebileceğini tam olarak tahmin etmek zordur. Ancak neredeyse kesinlikle terk edilmiş bir binayı geri kazanan bitki örtüsü gibi insan etkisi nedeniyle geri dönüşü olmayan eşikleri geçen “yeni ekosistemler” örnekleri olacaktır.
Şehirler, parçalanmış yaşam alanları, kirlilik, yol çarpışmaları ve insanlardan kaynaklanan rahatsızlıklar ve insanlarla çatışma nedeniyle kentsel vahşi yaşam için düşmanca yerler olabilir. Ancak bir koronavirüs kilitlenmesi altındayız. Bu tehditler büyük ölçüde azalıyor.
Meselâ koronavirüs yüzünden, Avrupa ve Çin’deki ekonomik faaliyetteki düşüşler, kent kuşlarını kötü etkilediği bilinen hava kirliliğinde iyileşmelere yol açmıştır. Bununla birlikte, bu etki hassas kuş türlerinin iyileşmesine izin verecek kadar uzun sürebilir. Çin’de emisyonlar şimdiden artmaya devam ediyor.
Koronavirüsün bir sonucu olarak şehirlerde ışık kirliliği de düşebilir. Sebeplerine misal vermek gerekirse: ofis binalarının gece aydınlatması kapanması ve spor alanları boş olması gibi.
Bu, güveler ve yarasalar gibi gece türlerine fayda sağlayacaktır. Yapay ışık üreme, yırtıcı ve av etkileşimlerini ve göçü engelleyebiliyor.
Mart ayının sonunda, Sydney ve Melbourne’deki trafik sıkışıklığının geçen yıl % 30’dan fazla azaldığı bildirildi. Hattâ İstanbul’da trafik yoğunluğu %1’e düştü. Daha az sayıda otomobil ve tramvay, akustik olarak iletişim kuran türlere (kurbağalar ve kuşlar gibi) fayda sağlayacaktır.
Şehir alanlarını aktif olarak kullanan az sayıda insan, özellikle ticari mülklerden düzenli olarak çıkarılan kentsel kuş yuvalama alanlarının daha az rahatsız olması anlamına gelebilir.
Yetkililerin yabancı ot kontrolünü “temel hizmet” olarak görüp görmediğine bağlı olarak, sokaklar yakında biraz daha yeşil görünebilir.
Yabani otlar genellikle bahçeleri ve yol kenarlarını ele geçirirler ve bu bizler için kötü görünür. Bununla birlikte, karahindiba gibi bazı çiçekler, yerli arılar, kelebekler ve kuşlar için mükemmel çiçek kaynakları sağlar.
Issız yollar potansiyel olarak mevcut vahşi yaşam “koridorlarına” veya nehirler ve akarsular boyunca bitki örtüsüne katkıda bulunabilir. Bu “koridorlar”, türlerin bir yerden başka bir yere taşınmasına olanak tanır.
Trafik, pandemiden önce gözlenen seviyelere döndüğünde -gözlemlenen hayvan hareketlerini- bölünmüş habitatı bağlayan bitkisel üstgeçitler veya yaban hayatının büyük, yoğun yolların altından güvenli bir şekilde geçmesine izin vermek için yeterli büyüklükte altgeçitler gibi güvenli geçiş stratejileri kullanarak korumalıyız.
Uzun vadede bu kriz, iş iletişimi ve insan davranışındaki değişime, azaltılmış iş seyahati de dahil olmak üzere yenilik getirebilir. Bu, şehirlerde arazi kullanım değişikliklerini etkileyebilir ve potansiyel olarak doğaya geri dönebilir.
İnsanların evde kalması için mevcut ihtiyaçları, insanın doğa ile olan bağlantısını kesiyor olabilir. Bazı durumlarda bu, insanların doğal çevrelerine olanlardan duygusal olarak uzak olmasına yol açabilir. Bu, yerel parklarda veya diğer doğal ortamlarda egzersiz yaparak daha iyi hâle getirilebilir.
Evdeki zamanınızı, kentsel alanınızdaki vahşi yaşamlara olumlu katkıda bulunmak için de kullanabilirsiniz. Çocukları eğlendirmek istiyorsanız, bir türe veya ekosisteme bakmayı veya geri getirmeyi amaçlayan bir “tekrardan doğa” planı yapmayı deneyin.
Ayrıca, bitki ve hayvanlara yardım etmek için evinizi, bahçenizi veya balkonunuzu güçlendirmenin birçok yolu vardır. Ya da evinizin yakınındaki doğaya dikkat ederek yanımızda yaşayan inanılmaz türleri keşfedebilirsiniz.