Uranüs’e Çarparak Parçalanan Protoplanet Araştırması
Yeni bir makale, Uranüs’ün, onu kendi başına deviren ve evrimsel tarihinin çoğunu şekillendiren felaket etkisinin kanıtlarını hala içerebileceğini ileri sürmektedir. Eğer doğruysa, buz devinin mantosunda gizlenen inanılmaz heyecan verici keşifler var.
Güneş sistemindeki en tuhaf gezegen için bir rekabet düzenlediysek, Uranüs kolayca kazanabilirdi. Sadece retrograd yörüngesinde (Venüs’le paylaştığı bir özellik) değil, yörüngesel eğimi de 98 derecedir. Bunun anlamı, kuzeyde ve güney kutuplarında yaklaşık olarak ekvatorunun olması gerektiği yerde kendi etrafında yörüngenin ortasıdır. Aynı zamanda çok az ısı yayıyor. Neptün, Güneş’ten aldığı 26.1x daha fazla enerji yayıyor. Buna karşılık Uranüs, sadece ~ 1.06x yayar. Isı akısı, Dünya’nınkinden daha düşüktür ve Güneş sistemindeki en soğuk gezegen olarak, aslında, Neptün veya Plüton’dan, Güneş’e her ikisinden de daha yakın olmasına rağmen daha soğuktur.
Uranüs’ün manyetik alanı özellikle garip. Dünya’nın manyetik alanı, dönme ekseninden yaklaşık 11 derece eğilir. Uranüs’ün manyetik alanı, dönme ekseninden 59 derece eğilir. Uranüs’ün çok fazla değilken, dünyanın manyetik alanı gezegenin merkezinden geçer. Manyetik dipol, gezegenin merkezinden gezegenin yarıçapının yaklaşık üçte biri kadar güney rotasyonel kutba doğru kaydırılır. Bu, alanı 0,1 gauss ila 1,1 gauss arasında değişen varyasyonlarla oldukça asimetrik hale getirir. Aksine, dünyanın manyetik alanı 0,3 gauss’tan 0,6 gauss’a değişir.
Uranüs’ün bu konfigürasyonda nasıl yaralandığı konusundaki geleneksel açıklama, en az bir protoplanetin milyarlarca yıl önce buz devrine çarparak onu kendi tarafına vurmasıdır. Ve bu makalenin arkasındaki bilim adamlarına göre, hala bu etkinin izleri olabilir.
Söz konusu animasyonlar burada görülebilir.
Ekip çeşitli senaryoların çoklu simülasyonlarını yürüttü. Bulgularından biri, çarpma yapan protoplanetin açısal momentumuna ve bileşimine bağlı olarak, gezegenin derinliklerinde çok miktarda ek buz birikmiş olabileceğidir. Düşük kütle ve düşük çarpma hızlarında, Uranüs’ün buzlu mantosunun tepesinde oturan buz rüzgârlarının büyük bir kısmı ya da tümü (Uranüs’ün üç bölgeden oluştuğu düşünülmektedir – bir hidrojen, helyum ve metan atmosferi, amonyaktan oluşan buzlu bir manto ve su buzu ve daha sonra bir katı karot çekirdeği). Bu teori altında, çarpma tertibatı gövdesinin ilave buzu, Uranüs’ün sıcaklığını buzlu manto altında etkin bir şekilde kapatmış olabilir veya bir termal inversiyon tabakası oluşturabilir. Açılı manyetik alan çarpma tertibatı tarafından şekillendirilmiş olabilir – çoklu simülasyon çalışmaları, protoplanet’ten gelen kayanın her zaman düzgün bir şekilde dağıldığını ve çekirdeğin genel bileşimini değiştirebileceğini göstermektedir (yine darbe hızına bağlı olarak ve açı). Uranüs’ün maddi kompozisyonunun yakın bir analizi, gezegeni şu anki yörüngesinde bırakan olaylar hakkında bize çok şey anlatabilir.
Elbette, hiçbir model Uranüs’ü ve uydularını incelemek için sahada bir prob almanın değerini tutamaz, ancak şimdilik modeller yeterli olacaktır. Uranüs misyonu için Jüpiter veya Satürn’ün her ikisine de gönderdiğimiz çeşitli probların keşfini yansıtacak bir planı yoktur. Güneş sisteminin yana doğru dönen buz topu uzun süre gizem olarak kalacaktır.
Kaynak: https://www.extremetech.com/extreme/273010-researching-the-protoplanet-that-smashed-into-uranus
